Mới đây, để phản hồi
cho bài viết “Thực hư về những người khởi xướng: Công lý cho Đoàn Văn Vươn” của
tác giả Trung Nhân [1], nhóm sinh viên gồm Nguyễn Trang Nhung, Phạm Lê Vương
Các và Bùi Quang Viễn đã gửi thư liên tiếp thư đề nghị xin lỗi và thư đề nghị
tranh luận về tính chất pháp liên quan đến Tuyên ngôn Công lý cho Đoàn Văn Vươn
cũng như bài viết của tác giả Trung Nhân về Tuyên ngôn này [2]. Hiện tại, chưa
thấy sự phản hồi “chính thức” từ phía Đoàn trường cũng như tác giả Trung Nhân
nhưng dạo quanh một vòng facebook có những ý kiến mang tính “cá nhân” được
“like” sôi nổi về vấn đề này của tác giả Lê Nhật Bảo [3] hay Nano Long Phạm, thậm
chí có một Hội được lập ra là Hội những người bảo vệ hình ảnh của sinh viên Luật.
Nên, để tháo gỡ những vướng mắt, tìm kiếm sự hợp lý về mặt lập luận hai bên,
bài viết này tập trung phản biện về luận điểm của tác giả Lê Nhật Bảo đưa ra
(tác giả Nano Long Phạm đã xóa note ngay sau đó nên không có dữ liệu để phân
tích) và đưa ra một số quan điểm cá nhân từ hành động khởi xướng Công lý cho
Đoàn Văn Vươn của ba sinh viên trên với câu hỏi – là một người học luật chúng
ta đứng trên tư cách gì nên bảo vệ hình ảnh của mình?
Thứ nhất về luận điểm “điểm số học tập không phải là bí mật đời tư”
theo điều 38 BLDS với lý do việc công khai, minh bạch là một nguyên tắc minh bạch
trong giáo dục, xét về các quy luật tư duy, tác giả đã vi phạm quy luật đồng nhất,
tức khi suy nghĩ về một đối tượng nào đó thì tư tưởng luôn luôn xác định trong
phạm vi tư tưởng của đối tượng ấy. Có thể thấy, nguyên tắc minh bạch trong giáo
dục là một vấn đề có nội hàm hoàn toàn khác với nội dung quyền bí mật đời tư đang nói đến.
Lấy cái mục đích để biện minh cho cái hành vi là kiểu ngụy biện. Đúng về mặt lập
luận, tác giả Lê Nhật Bảo phải lập luận là: nếu chiếu theo điều 38 BLDS thì cần
xem xét các yếu tố: thông tin về điểm số có phải là bí mật đời tư, tại sao
không phải là bí mật đời tư và trường hợp hay chủ thể nào có quyền tiến hành
thu thập, công bố thông tin về bí mật đời tư đó?
“Việc
thu thập, công bố thông tin, tư liệu về đời tư của cá nhân phải được người đó đồng
ý; trong trường hợp người đó đã chết, mất năng lực hành vi dân sự, chưa đủ mười
lăm tuổi thì phải được cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên hoặc người đại diện
của người đó đồng ý, trừ trường hợp thu
thập, công bố thông tin, tư liệu theo quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm
quyền”. (Điều 38 Bộ luật Dân sự năm 2005)
Quyền đời tư là một
trong những quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người được thể hiện ở Hiến
pháp (điều 71), Bộ luật dân sự (điều 38), Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền 1948 (điều 12) hay cao hơn là thể hiện qua
Tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín của người khác tại
điều 125 BLHS. Hiện nay,
chưa có một văn bản pháp luật định nghĩa chính thức thông tin như thế nào là bí
mật đời tư được pháp luật bảo vệ. Có thể đối với cá nhân này là bí mật đời tư,
đối với người khác là không. Do đó, vì là một trong những quyền thuộc quyền
nhân thân (quyền liên quan đến con người), về mặt cơ bản khi xem xét tiêu chí
xác định thế nào bí mật đời tư, cần đặt nó vào yếu tố “cá nhân” để xem xét và hậu
quả của việc làm lộ bí mật đời tư với
mức độ tổn hại đến danh dự, nhân phẩm để xem xét. Không thể lấy cái mục đích “nguyên tắc minh bạch của
giáo dục” mang tính tổ chức để biện giải. Vì như đã phân tích, trước hết đó là
cái quyền nhân thân – quyền thuộc về cá nhân.
Và giả sử,
nếu như không phải bí mật đời tư, ai ai cũng có quyền thu thập công bố thì việc
trường
đại học luật HCM cung cấp cho mỗi sinh viên cái mật mã (password) có ý nghĩa
gì, trừ phi ban đầu trường đại học luật HCM đã nhận định nó như một thông tin bí mật cá nhân? Giả sử nếu
không phải thông tin bí mật cá nhân thì việc cung cấp tài khoản với mật mã bảo
vệ như thế phải chăng trường đại học luật HCM đang vi phạm nguyên tắc minh bạch
của Bộ giáo dục?
Thứ hai, về luận điểm:
"tuy nhiên, đúng như tinh thần mà
bài viết trên web đoàn trường đã mô tả về 3 sinh viên này, kiến thức pháp luật
của họ còn quá kém, nhận thức pháp luật còn rất thấp", ở luận điểm
này, tác giả bài viết mắc phải một lỗi rất nghiêm trọng trong ngụy biện là công
kích cá nhân. Nếu là một người tư duy tốt, là một sinh viên học luật, anh phải
chỉ ra “kiến thức pháp luật của họ còn
quá kém, nhận thức pháp luật còn rất thấp” ở điểm nào. Tức không nhận định
mơ hồ, dùng giọng điệu trù dập mà hãy dùng lý lẽ trước khi phản biện và PHẢI CHỨNG
MINH NÓ. Vì chỉ có những kẻ thiếu tự tin, hợm hĩnh mới “khoe khoang” mình đạt
bao nhiêu điểm ở trường trước khi tranh luận. Và vì truớc hết, đó là cách hành
xử văn minh đúng tinh thần một người "học luật", hai là thể hiện tính
trách nhiệm trong việc đánh giá của mình, đặc biệt đối với nhận định đánh giá
liên quan đến năng lực, danh dự, nhân phẩm người khác.
Và một điểm quan trọng
cần phải nêu rõ không phải cứ bằng luật, điểm số cao mới biết tư duy về luật.
Vì luật pháp là cái phản ánh cuộc sống đi từ cuộc sống mà ra, các nguyên tắc và
vấn đề đề cập trong luật không khác biệt so với những điều chúng ta trải nghiệm
về khía cạnh khác của cuộc sống. Có người có thể không qua trường lớp luật nào
cũng có thể nhìn nhận luật pháp rất thấu đáo nếu có kiến thức cũng như trải
nghiệm sống. Hơn nữa, chưa có bằng chứng hay nghiên cứu khoa học nào chứng minh
được là NGƯỜI CÓ ĐIỂM SỐ CAO CÓ TƯ DUY TỐT HƠN NGƯỜI ĐIỂM SỐ KHÔNG CAO. Hay chưa
có nghiên cứu hay đánh giá cụ thể nào: việc đánh giá học lực qua điểm số của
trường đại học Luật HCM thể hiện đúng và đầy đủ năng lực của sinh viên.
Thứ ba, về luận điểm
"Xét dưới góc độ này thì nội dung
bài viết trên web đoàn thanh niên luật không hề có ý xúc phạm đến danh dự, nhân
phẩm của 3 sinh viên này, tác giả của bài viết đó chỉ nêu lên quan điểm cá nhân
để đánh giá mối tương quan giữa điểm số học tập và khả năng nhận thức pháp luật
của họ", nếu đơn thuần như ý tác giả viết "để đánh gia mối tương
quan giữa điểm số học học tập và khả năng nhận thức...", vậy kết luận sau
đó thiếu nhận thức pháp luật hạn chế có thể giải thích như thế nào? Nếu lập luận
đã là quan điểm cá nhân thì sao bài viết được chọn đăng công khai trên website
Đoàn trường, không đăng trên những phương tiện cá nhân khác như blog hay
facebook. Đoàn trường là một tổ chức tập thể định hướng tư tưởng Đoàn viên sinh
viên, từ bao giờ đã trở thành sân chơi của cá nhân riêng lẽ để thể hiện quan điểm
cá nhân của mình? Phải chăng tác giả bài viết đang "nhân danh" đoàn
trường núp dưới lý do ngụy biện "cá nhận" để công kích cá nhân khác?!
Thứ tư, với luận điểm
"Họ đã lấy tư cách sinh viên luật để
làm nên chuyện đi ngược lại các chuẩn mực lẽ phải thông thường, cố ý mượn mác
sinh viên luật để tăng sức nặng trong lời nói của mình... làm xấu đi hình ảnh của
bao thế hệ sinh viên luật nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có lập trường tư tưởng
vững vàng, đứng đầu trong tầng lớp bảo vệ hình ảnh của dân tộc nói
chung...", trước hết xin bài đến khái niệm pháp lý “tư cách” hay còn gọi
là địa vị pháp lý. Mỗi một người, tùy theo mối quan hệ pháp luật đi kèm, có rất
nhiều tư cách. Tư cách hay địa vị pháp lý là nền tảng để xác định quyền lợi và
nghĩa vụ của mỗi người. Trong BLDS Việt Nam, khái niệm này được quy định tại điều
15 bằng một khái niệm khác là "năng lực dân sự" :
Điều 15: Nội dung năng lực pháp luật
dân sự của cá nhân: Cá nhân có các quyền, nghĩa vụ dân sự sau đây:1. Quyền nhân
thân không gắn với tài sản và quyền nhân thân gắn với tài sản;..".
Như đã phân tích ở
trên, việc ký tên Sinh viên đại học luật HCM dưới bản tuyên ngôn trước hết đó
là một quyền nhân thân, nó thể hiện anh là ai, anh học cái gì, thông tin mà người
đọc vào có thể nhận biết anh như thế nào. Đó còn là một cái quyền "thủ đắc"
trong mối quan hệ giữa nhà trường và cá nhân có được thông qua giao dịch đóng học
phí. Nếu đã là quyền nhân thân, quyền thủ đắc thì sao bảo là "cố ý"
hay “mượn mác”? "Làm xấu đi hình ảnh
của bao thế hệ sinh viên luật nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có lập trường
tư tưởng vững vàng, đứng đầu trong tầng lớp bảo vệ hình ảnh của dân tộc nói
chung...", làm xấu đi hình ảnh ở điểm nào? Vi phạm quy định hay pháp
luật chỗ nào? Không đưa ra lý lẽ hay luận cứ để chứng minh mà cứ thể đưa ra lời
“buộc tội” người khác là kiểu hành xử vô trách nhiệm. Có một câu nói rất hay của
Edmund Burke rằng “Law sharpens the mind by narrowing it" (luật pháp mài
giũa tư duy của bạn bằng cách làm hẹp nó), tức học luật là học cái tinh thần luật
pháp, học cách trau dồi lý lẽ lập luận để thuyết phục chứng minh, tránh kiểu tư
duy nửa vời, bỏ qua những cái râu ria không cần thiết và đặc biệt lên gân chung
chung các kiểu như "đứng đầu trong tầng lớp
bảo vệ hình ảnh của dân tộc nói chung".
Và
cuối cùng, khi nhìn thấy Hội những người bảo vệ hình ảnh của sinh viên Luật
trên Facebook, là một người học luật tôi khá là ngạc nhiên với cái tên gọi “bảo
vệ hình ảnh của sinh viên Luật”. Nói đến sinh viên luật là nói đến tinh thần phản
biện, cái tinh thần sẵn sàng “lý sự” bằng vũ khí duy nhất là lập luận, lý lẽ và
tinh thần học hỏi. Cái tư cách, lập trường của một sinh viên luật không mang hình ảnh thị giác hay màu áo xanh tình nguyện đi về các nơi vùng sâu vùng xa.
Cái lập trường của một sinh viên luật không mang sắc màu xanh Đoàn thể hay bất
cứ tổ chức nào để định hướng tư tưởng và tư duy. Cái lập trường của một sinh
viên học luật là cái tư cách đứng trên tinh thần luật pháp để tư duy, xem xét,
suy tư và tranh đấu cho nó. Nên, đừng dùng chiếc áo “thiện nguyện” làm chiếc
phao để cứu cánh. Mà hãy lấy tinh thần luật pháp, khả năng tư duy để xây dựng
hình ảnh cho chính mình.
Nói
đến đây, tôi muốn hỏi các bạn rằng, các bạn – những sinh viên học luật có muốn
hay sẵn sàng tranh luận với tôi hay ba bạn sinh viên này hay chưa?!
Sài
Gòn, 24/4/2013
Nguyễn
Thị Ánh Hiền
Sinh
viên luật, đại học luật HCM
[1]
Thực hư về những người khởi xướng: Công lý cho Đoàn Văn Vươn:
[3]Quan
điểm tác giả Lê Nhật Bảo:
Năm 2012, sau đại hội XI của đảng Cộng sản, tướng Đặng Quốc Bảo, từng là Bí thư thứ nhất ĐTNCS Hồ Chí Minh, từng là Trưởng Ban khoa giáo của Trung ương đảng Cộng sản, trong một cuộc trả lời phỏng vấn đã nhận xét: «Theo tôi, cái sai lầm, có thể coi là cái tội lỗi của ĐTNCS là năm qua đã giới thiệu vào đảng Cộng sản 20 vạn thanh niên, toàn là những thanh niên theo chủ nghĩa cơ hội, không có tư duy độc lập, chỉ có hại …».
Trả lờiXóaLê Nhật Bảo là một trong số đó!
Lap luan chac chan , ly le thuyet phuc , co tinh va co ly .
Trả lờiXóaDang kham phuc , chuc mung em !
Là một sinh viên trường ĐH Luật Hà Nội, tôi thấy rất khâm phục các bạn sv luật TPHCM bởi sự dũng cảm và tài năng của các bạn. Hiển nhiên người học Luật nào sau khi đọc bài viết bên website Đoàn trường và bài viết này cũng đều biết đâu là lý lẽ ngụy biện, công kích cá nhân tầm thường. Tôi hy vọng các bạn giữ vững được quan điểm của mình và dũng cảm tiến lên phía trước.
Trả lờiXóaChính kiến độc lập, rõ ràng. Tư duy logic, ngôn từ chuẩn xác. Tôi tự hào vì Bạn, bạn Ánh Hiền ạ. Ngược lại, tôi rất buồn khi đọc bài của những người tư duy nghèo nàn, ngôn từ sáo rỗng, giả dối. Tôi ủng hộ tranh luận công khai, vì chắc chắn, chỉ có những kẻ giả dối thì mới sợ tranh luận công khai.
Trả lờiXóakhi lý lẽ còn nằm trong tiêu điểm của nòng súng,thì luật pháp chỉ là cái cò thôi.
Trả lờiXóaBài viết rất tốt, tác giả rất dũng cảm, chúc mừng em! Đất nước đang cần những người như em: có tri thức, có dũng khí, Hiền ạ!
Trả lờiXóaBài Viết rất hay, logic chặt chẽ, khó mà phản bác được.
Trả lờiXóaVới tư cách một cựu SV trường ĐH Luật TPHCM - lớp C2-K6 tôi cảm ơn bạn. Bạn làm được điều mà Tôi không làm được khi còn là SV trường luật.
Tư duy như thế này sẽ giúp bạn chắc chắn thành công trong nghề luật. Chúc mừng bạn.
Bài viết rất hay, lập luận có logic. Hy vọng còn nhiều bạn sinh viên trường ĐH Luật TP nhận ra vấn đề.
Trả lờiXóabạn à, mình rất khâm phục cách lập luận của bạn đấy, thực sự mà nói, dù học tới năm 4 rồi mình vẫn thấy mình kém cỏi quá, cũng ít khi tranh luận về một vấn đề gì đó nữa, mình thấy mình thiếu trách nhiệm khi đã học mà không có niềm đam mê thực sự với nó, mặc dù điểm số cao nhưng nó chẳng là gì cả. sau khi đọc bài viết của bạn, mình đã tìm thấy động lực cho mình. phải có trách nhiệm với những gì mình đã làm và hãy làm nó với niềm đam mê thực sự. cảm ơn bạn nhiều nhiều nhé!
Trả lờiXóaMình nghĩ rằng sinh viên Luật cần phải đọc nhiều hơn nữa để có cái nhìn tổng quát hơn về mọi mặt của một vấn đề. Nếu chỉ tin vào "niềm tin nội tâm" về một sự việc và raise lên những thứ xúc phạm nhân phẩm người khác như vậy (vâng, mình nói về việc show bảng điểm và đánh giá con người qua số năm người ta học) thì thật là bias.
Trả lờiXóaAnyway, nếu là một người có cái nhìn tích cực, thì dù là Black or white thì hãy xem như đây là cơ hội để rèn giũa kỹ năng tranh luận của một người luật sư tương lai vậy.
:)
Tôi không nghĩ là sinh viên luật khoa chỉ vỏn vẹn có 4 người Nguyễn thị ánh Hiền, Nguyễn Trang Nhung, Phạm Lê Vương Các và Bùi Quang Viễn cộng thêm hội bảo vệ hình ảnh của sinh viên Luật, các vị đó nghĩ gì?
Trả lờiXóaờ :)
Trả lờiXóa